Robot thay thế người thời cách mạng 4.0 và câu chuyện đào tạo học sinh lớp 1 của Việt Nam

Hệ quả của cách mạng 4.0 là hàng vạn người thất nghiệp do robot nhưng nó cũng đặt ra tình cảnh hầu hết các quốc gia bị thiếu hụt lao động nghiêm trọng.

Năm 2030 có gì khác?

Nhiều báo cáo gần đây đã vẽ nên viễn cảnh cho thị trường lao động của năm 2030, khi máy móc đã trở nên phổ biến, theo PGS. TS. Lê Anh Vinh, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam.

Đơn cử, ông dẫn ra nội dung của tờ South China Morning Post: "Các  thành phố lớn như Tokyo, Hongkong, London và New York được dự đoán sẽ phải đối mặt với tỷ lệ thất nghiệp trên 80% vào năm 2030, khi việc áp dụng rộng rãi trí tuệ nhân tạo và người máy trong hầu hết các ngành công nghiệp.

Sẽ không ngoài dự đoán nếu như sẽ không còn các nhân viên ngân hàng, nhân viên kế toán hay nhân viên giao hàng vào năm 2030... Robot sẽ là động lực của chúng ta và một trật tự thế giới mới sẽ xuất hiện".

Hay "2 tỷ việc làm – tức 50% số việc làm hiện nay sẽ biến mất vào năm 2030", theo nhà tương lai học Thomas Frey.

Bên cạnh đó, 80% số công việc trong năm 2025 chưa hề tồn tại ở ngày hôm nay đặt ra vấn đề chúng ta sẽ chuẩn bị điều gì cho thế hệ trẻ, sẵn sàng ở một thế giới mà cơ bản không thể chuẩn bị gì?

Ở góc độ nhà giáo dục, ông Vinh nhấn mạnh, những nhà đào tạo đang không biết điều gì sẽ chờ đợi lứa học sinh vào lớp 1 năm nay của Việt Nam. "Những thứ chúng ta đang chuẩn bị có phải là cái các em cần không?", ông đặt câu hỏi.

Điều này đặt ra một nghịch lý, tỷ lệ thất nghiệp của tương lai vừa tăng nhưng đi kèm với nó cũng là tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng. Tức là công nghiệp phát triển lên, rõ ràng con người bị thay thế bởi máy móc, tức thị trường sẽ dôi dư một lượng lớn người trong độ tuổi lao động không có việc làm nhưng nhu cầu tuyển dụng vẫn tăng mạnh ở nhóm lao động có tay nghề cao.

"Đến năm 2030, hầu hết các nước sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu lao động, bao gồm cả những nước có dôi dư 0 – 5%", ông Vinh dẫn ra nhận định của Boston Consulting Group.

"Đấy là bối cảnh cảnh chúng ta ở trên mỏ vàng, thời gian khai thác ngắn, điều kiện khai thác thấp. Chúng ta đối mặt với việc thay đổi của thị trường lao động và làm sao để chuẩn bị cho các bạn trẻ", ông Vinh nói thêm.